Ulusal anlamda turistik marka imajına sahip olan Ayvalık’ta ikinci konutların değerlendirilmesi için BAÜ Ayvalık Meslek Yüksek Okulu tarafından başlatılan araştırma AYTUGEB (Ayvalık Turizm Geliştirme Birliği) tarafından projeye dönüştürülüyor. ‘İkincil konutların turizme kazandırılması’ için Balıkesir Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile GMKA (Güney Marmara Kalkınma Ajansı) ile birlikte çalışma yürüten AYTUGEB, 16 Mart Cumartesi günü Balıkesir Valisi Ahmet Turhan’ın da katılacağı bir ortak akıl toplantısı düzenledi.

GÜN BOYU İKİNCİ KONUTLARIN TURİZME AÇILMASI KONUŞULDU

Haliç Park Otel’de saat 10.00’da başlayacak toplantıya Balıkesir Valisi Ahmet Turhan’ın yanı sıra Ayvalık Kaymakamı Nihat Nalbant, Edremit Kaymakamı Osman Tunç, Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen, Küçükköy Belediye Başkanı Mesut Ergin, Altınova Belediye Başkanı Asım Sürer, Karaağaç Belediye Başkanı Arif Efetekin, Pelitköy Belediye Başkanı Hüseyin Kayacık, Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürü Prof. Abdullah Soykan,  Ayvalık Meslek Yüksek Okulu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Yakup Dinç, Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Rahmi Gencer, İlçe Milli Eğitim Müdürü Erkan Bilen, HEM Müdürü Nurbin Kolsuz, Ayvalık Turizm Danışma Müdürü Yasemin Göngör, Burhaniye ve Edremit Turizm Danışma Müdürlüğü, Erdek Kaymakamlığı, Ocaklar ve Edremit Belediyesi, Balıkesir Üniversitesi temsilcileri, Ayvalık ve Burhaniye Belediye Meclis üyeleri,  Ayvalık Turizm Tanıtma Derneği Başkanı Ümit Özgültekin, Sarımsaklı Tur İşletmeleri, Ayvalık Şirinkent Kooperatifi, emlakçılar, Turizm Sektörü temsilcileri, ilgili konut –site yöneticileri katıldı.

“SADECE AYVALIK’IN DEĞİL KÖRFEZ VE TÜM SAHİL ŞERİDİNİN SORUNU”

Ekonominin Sanayi, tarım ve hizmet olmak üzere üç ana sektör üzerinde durduğunu, turizmin de hizmet sektörünün en önemli unsuru olduğunu kaydeden GMKA Genel Sekreteri Mustafa Gündoğan, “ Ajansımızın sorumluluk bölgesi olan Balıkesir ve Çanakkale’nin 900 km’lik bir kıyı şeridi var. Bu iki ilimizde nitelikli konaklama tesisimiz yeterli sayıda yok fakat baktığımızda kıyı şeritlerinin ikinci konutlarla dolduğunu görmekteyiz. Yabancı turiste hitap etmek için bu tesisler önemli. İkinci konut bana göre bir turizm faaliyeti değildir. Buna turizm faaliyeti demek zorlama bir tanımdır. Bunlardan önemli miktarda gelir elde etmek varken dış turizme yönelik nasıl faaliyet geliştireceğiz?” dedi. İkinci konutların turizme kazandırılması ile ilgili tek çalışmanın Ayvalık’ta yapıldığını belirten Gündoğan, “Bu konuyu dert edinen insanlar Ayvalık’ta. Tabii bu sorun sadece Ayvalık’ta değil, tüm Körfez ve sahil şeritlerimizin sorunu. Biz bu sorunu nasıl avantaja çevirebiliriz diye düşünmeliyiz” dedi.

“AYVALIK TURİZMİ İKİNCİ KONUTLAR İLE KAMU KAMPLARI ARASINA SIKIŞIP KALMIŞTIR”

Ayvalık’ı farklı kılan çok sayıda özellikler nedeniyle ilçenin Batıda kültür turizmine en yakın kentlerden biri haline geldiğini belirten Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen “70’li yıllarda Türkiye’de ki tatil beldesinden biridir Ayvalık. Bodrum, Antalya bugünkü konumuna gelmemiş, o zaman sadece Ayvalık ve Erdek vardı. Akdeniz’in  turizmdeki yükselişiyle unutulmuş, mahzun bırakılmış. Ayvalık turizmi ikinci konutlar ve kamu kampları arasında sıkışmış durumda.  Yeni dünya düzeninde turizm ülkelerinin kalkınma süreçlerinin en önemli olgusu olmuştur.  Çünkü turizm sadece ekonomik değil kültürel gelişimi de sağlamaktadır. Bizler yani yöneticiler sektör insanları ve halkla birlikte yeni bir kavramı içselleştirme sürecine girmiş bulunuyoruz. Bu yeni kavrama kültür turizmi diyoruz.  Doğal güzellikleri, kentsel tarihi miras, zeytin kültürü, özel su altı faunası, bol oksijeni, rüzgâr sporları, kültür sanat çalışmaları, gastronomi özellikleri sayesinde Ayvalık Batıda kültür turizmine en yakın kentlerden bir haline gelmiştir. Son 10 yıldan beri artan turizm potansiyeli Ayvalık’ı yeniden önemli bir turizm kenti haline getirmiştir. Artan turizm potansiyeli ile birlikte konaklama sektöründe yatak ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Turizmin iç piyasa alanında gerçekleştirilmesi, sezonun kısalığı yatırımcı sayısını azaltmaktadır. Bir de yatak ihtiyacını yeni inşa edilecek tesislerden karşılanması uzun bir zamanı alacaktır.  Bu nedenle atıl duran 26 bin ikinci konutun turizme kazandırmak. Bu konutların büyük bölümü 1-3 ay arasında kullanılmakta 8-10 ay boş kalmaktadır. İkinci konutlar turizme kazandırılırsa hem kayıt altına alınmış olacak. Hem de Ayvalık’a katkı sağlayacaktır” dedi.  

“GÜNLÜK 4 BİN İNSAN AYVALIK’A GELMEKTE VE 4 BİN İNSAN AYVALIK’TAN AYRILMAKTA”

Ayvalık’ta doğurganlıkla izah edilemeyecek bir nüfus artışı olduğunu söyleyen Kaymakam Nihat Nalbant, ilçeye emekli ve ileri yaş nüfusunun göç ettiğini kaydetti. Ayvalık’ın coğrafi özelliklerinden 1868 tescilli binası olduğuna kadar tarihi özelliklerini aktaran Nalbant, “Balıkesir’de turizm deyince akla ilk Ayvalık geliyor. Ayvalık, yabancı turizmde Balıkesir’in yüzde 95’ini gerçekleştiriyor. 2011’de 500 bin, 2012’de 400 bin, 2013 yılı Ocak ve Şubat ayında ise 28 bin 600 yabancı uyruklu geceleme olmuştur. İlçede 16 bin yatak kapasitesi vardır. Turizm belgeli 5 yıldızlı 2 otel, 4 yıldızlı 1 otel, 3 yıldızlı 4 otel, 2 yıldızlı 5 otel, 1 yıldızlı 3 ve belediye belgeli otellerimiz mevcuttur. 13 bin yatak Küçükköy’de geri kalanı Ayvalık merkezdedir. Bununla birlikte 3 belediyemizde 26 bin yazlık konut mevcuttur. Yazın misafirlerimiz ortalama 4-5 gün ilçede kalmaktadır. Günlük 4 bin insan Ayvalık’a gelmekte ve 4 bin insan Ayvalık’tan ayrılmaktadır. Bu 26 bin konuta günlük bin insan gelip gitse günlük gelen insan sayısı 10 bin civarında. Günlük 10 bin insanın hareketinden söz edebiliriz. Ayvalık’ta okulların kapalı olduğu yaz döneminde müşteri bulma diye bir sorunu bulunmamaktadır.  Yatak doluluk oranı yüzde yüzü geçiyor. İnsanlar yatacak yer bulamıyor ve bu bahsettiğimiz proje kayıt dışı olarak yapılıyor. Kayıt dışı, programsız ve düzensiz. Sorun okulların açık olduğu dönemde bu faaliyetleri yapıp turizm sezonunu uzatmak hatta yabancı turist gecelemesini bir milyona yaklaştırmak hele biraz da otellerimizin lehine fiyatları arttırılabilirse Ayvalık için olduğu kadar ilimiz ve ülke ekonomisine de katkı sağlanmış olacaktır” dedi.

“BU PROJE, YASTIK ALTINDA SAKLANAN BİLEZİKLERİN EKONOMİYE KAZANDIRILMASI GİBİ”

 Yıllarca yürütülen yanlış politikalar sonucu yazlıklara sahip olanların da olmayanların da pişman durumda olduğunu kaydeden Kaymakam Nalbant, “Bu korkunç sayıdaki konutların mutlak surette değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayvalık Meslek Yüksek Okulu Öğretim üyesi Ayhan Gökdeniz ile Yakup Dinç’in hazırladığı proje, yastık altında saklanan bileziklerin ekonomiye kazandırılması gibi. Hiçbir ağaç kesmeden, bir kürek beton dökmeden hiçbir yatırım sermayesi koymadan bugün Ayvalık’ımızdaki 16 bin yatağımızı bir anda birkaç katına çıkarmamız mümkün. Geçen yıl Dubai Fuarı’nda aldığım bilgiler Arap Turistlerin Türkiye’yi sevdiği, sıcak yerler yerine yeşil ve doğayı tercih ettikleri, müstakil ev istedikleri yönünde. Bu sanki bizim körfezi izah ediyor gibi” dedi.

Turizmi hep kravatlıların, bürokratların konuştuğunu belirten Balıkesir Valisi Ahmet Turhan, “Aldığımız mesafe bu kadar. Ben de bu sebeple devletin düzenleyici yönünü temsilen kravat takan bir validen ziyade, daha çok katkı sağlamaya çalışan sizleri dinleyen bir vali olmak arzusu ile bugün kravat takmadım. Tanıştığımız arkadaşlarımız bilir hafta sonu bile kravat takan biriyim ama bugün her şeyin daha rahat konuşulması için kravat takmadım. Bürokratik konuşmada yapmayacağım” dedi. Ayvalık’a hayran kaldığını ve ilçeyi gördükten sonra son 6 yıldır tatile Balıkesir’e geldiğini belirten Vali Turhan, “Bu proje 98 yılında gündeme gelmiş de mesafe alınmış ama başlatılamamış niye? Daha çok kamu düşünmüş ve gerçekten çok iyi niyetli olunmasına rağmen hayata geçmemiş. Burada  farklı bir durum var ama devlet var, yerel yönetimler var, üniversite var ve sizler özel sektör var bu dinamiklerin bir araya geldiğinde ben yapılamayacak şey olmadığını düşünüyorum.  Bu hayalin gerisinde sadece ikinci konutların turizme kazandırılması yok. Bölgenin on iki ay turist çekmesi. Otellerimizin, tatil köylerimizin, esnafımızın on iki ay turizmden nasıl yararlanır diye düşünüyoruz. Ortak akıl oluşturup bir strateji belirleyelim. Bu çalışma önemli. Sizlerin katkısı değerli dünyanın hiçbir yerinde kalkınma kamu ile olmaz. Biz işinizi kolaylaştıran unsuruz. Kalkınmayı sizler sağlayacaksınız ” dedi.

“İKİNCİ KONUT KAVRAMINI TAM OLARAK OTURTMALIYIZ”

Balıkesir Kültür ve Turizm Müdürü Abdullah Soykan ‘İkincil Konut kavramı: Balıkesir ilinde potansiyel ve örnekler’, Kültür ve Turizm Bakanlığı temsilcisi Kontrolör Arzu Emel Yıldız ‘Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ikinci konutların değerlendirilmesine bakış açısı’, TÜRSAB Ev Turizmi Komitesi Başkanı ve Başkan Danışması Mücella Tarhan ‘Ev Turizmi’ , Ayvalık Meslek Yüksek Okulu Müdürü Yakup Dinç, ‘Ayvalık’ta ikincil konutların pazarlanması için bir model önerisi’ başlıklı sunum yaptı. İkinci konut denildiğinde bölge ve ülke de değil dünyada da algıda bazı problemler olduğunu belirten İl Kültür ve Turizm Müdürü Abdullah Soykan, ikinci konut nedir? Sorusunu yanıtladı. Belediyelerin de ikinci konut olayında karmaşaya düşüp farklı rakamlar verebildiklerini söyleyen Soykan, “Dünyada nasıl İK’larla ilgili gerçek rakamlara ulaşamıyorsak Türkiye’de de gerçek rakamlara ulaşamıyoruz. Meslek Yüksek Okulumuz çalışma yaparken 2009 tarihinde Ayvalık Belediyesi’nden bilgi istemiş, verilen bilgi 30 bin ikinci konut alanı bulunmaktadır. 2013 tarihinde 5 bin 750 ikinci konut denmiş. Benzer bir durum Küçükköy ve Altınova Belediyesi’nde yaşanmış.  Bu ikinci konutla ilgili bütün yerel yönetimlerimizde böyle bir durum var. Altınoluk Belediyesi’nden gelen bilgi bizde ikinci konut yok. Altınoluk’ta 38 bin civarında var. TÜRSAB’a Bodrum Belediyesi de aynı yanıtı vermiş. ‘Biz de ikinci konut yok’. Farklı rakamların gelmesi bizim istatistiklerimizi de etkiliyor. Bu ikinci konut kavramının tam oturmamasından kaynaklı. Biz Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak 98-2002 yıllarındaki turizm şuralarında ikinci konutları araştırma kararı aldık. Aradan 16 yıl geçti ama somut bir şey olmadı. Türkiye Turizm stratejisi 2023’te ne yazık ki ikinci konutlarla ilgili bir şey yok” dedi.

“DÜNYADA EV TURİZMİ PAZARININ SENELİK CİROSU 95 MİLYAR DOLAR”

Kültür ve Turizm Bakanlığı temsilcisi Kontrolör Arzu Emel Yıldız sunumunda, “İkinci konutlar konaklama açısından oldukça  önemli araçlar ve bunların turizme kazandırılması bakanlığımız açısından da önemli” dedi. Ünlülerin seyahatlerinde evleri tercih ettiğine dikkat çeken TÜRSAB Ev Turizmi Komitesi Başkanı ve Başkan Danışması Mücella Tarhan, “Müşteriler kendini özgür ve evindeymiş gibi hisseder. Dünyada ev turizmi pazarının senelik cirosu 95 milyar dolar, Avrupa’da bu Pazar 20 milyar dolar. Bu rakam Türkiye turizm bütçesine eş değer bir rakam. Avrupa’da 42 milyon kişi bu şekilde seyahat etmektedir. 2,4 milyon evin pazarlandığı tahmin edilen bir pazardan bahsediyoruz. Ne yazık ki Türkiye’de mevzuatın olmamasından ve bölgelerden de bu konuda sağlıklı veri alınmamasından dolayı Türkiye’de ev turizminin yıllık cirosu nedir, bilgimiz yok” dedi. 

“İK’LARIN TURİZM AMAÇLI KULLANILMASINI DESTEKLİYORUM DİYENLERİN ORANI YÜZDE 78,6’DIR”

1950’li yıllardan sonra ikinci konut sayısında ciddi artış olduğunu belirten Ayvalık Meslek Yüksek Okulu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Yakup Dinç, “İkinci konutların değerlendirilebilmesi için bir model oluşturduk ve bu modeli yürütecek bir çatı örgütü oluştu. Biz, İkinci konut satın alma kirala demek istiyoruz.  Ayvalık doğal güzellikleri, plajları ve tarihi özellikleri ile bir çekim noktasıdır. Ana arterlere yakınlığı, havalimanına yakın olması nedeniyle destinasyon olmasının önündeki bütün engeller kalkmıştır” dedi. Ayvalık’ta ikinci konut turizm pazarı ile ilgili güncel veriler sunan Dinç, ikinci konut kullanıcıları üzerinde yapılan araştırma sonuçlarını katılımcılarla paylaştı. İkinci konutlarda bölgesel turizm birlikleri aracılığı ile pazarlanması fikrine yüzde 71. 7’lik bir oranda katılım olduğunu belirten Dinç, “Ayvalık mevcut İK’ların turizme kazandırılmasıyla ilgili iç Pazar için yeni bir çekim merkezi olabilir fikrine katılanların oranı yüzde 76,3’tür. Dış Pazar için yeni bir çekim merkezi olabilir fikrine katılanların oranı yüzde 55,4’tür. İK’ların turizm amaçlı kullanılmasını destekliyorum diyenlerin oranı yüzde 78,6’dır. Ayvalık’ta güçlü bir İK stokumuz var.  Biz bunları kazandığımızda hem ekonomiye hem yöreye getiri olacaktır” dedi. Sunumların ardından GMKA temsilcilerinin sorumluluğunda masalar oluşturuldu ve konu üzerinde ayrı ayrı tartışıldı. Toplantının öğleden sonraki bölümünde masalarda yapılan görüş alış verişlerinden sonra son sunumlar yapıldı.

“YETKİM OLSA İKİNCİ KONUTLARIN ÜÇTE İKİSİNİ YIKARIM”

Vali Turhan, toplantının sonunda yaptığı konuşmada ise Edremit’te yaşanan sel felaketini de hatırlatarak, “İkinci  konutlar körfezde turizmi baltalayan unsurlar. Yetkim olsa konutların üçte ikisini yıkarım. Bu konutların acilen temizlenmesi lazım. Kanuna uymuyor. Plaja dahi konut yapılmış yağmur yağdığından ikinci konutlar su altında kaldı. Edremit’te ve çevre ilçelerde, can kaybı bile oldu. Bu Büyükşehir olduğunda gündeme gelecek bir konu, belki büyük bölümü yıkılır, devre dışı bırakılır” dedi.

“16 YILDIR BUNU KONUŞUYORUZ ARTIK HAYATA GEÇİRMEMİZ LAZIM”

  Şu ana kadar bu tür projelerin yapılmayışının nedeni mevzuat olmamasından kaynaklandığına dikkat çeken Vali Turhan, “ Bir mevzuat çıkartmazsak boşa konuşmuş olacağız. Bu sistemin  bölgeye yeni otel yapılmaması ve mevcut otellerin gelir kaybı yaratmaması lazım. Oteller bu projenin neresinde. Bizim düşündüğümüz ikinci konutları turizm sezonu dışında nasıl kullanabiliriz? Bizim ölü sezonda yurt içinden ve dışından ev turizmini nasıl yapabilirizi konuşmamız lazım, aslında 16 yıldır bunu konuşuyoruz artık konuşmamamız hayata geçirmemiz lazım. 13 ülke belirledik, o ülkelere bunu tanıtsak dedik ama bu yanlış olabilir sektör içinden bu ülkelere tanıtım nasıl olur düşünmeli, somut olarak bir strateji belirlenmeli, ben bunun mümkün olduğunu düşünüyorum. Biraz daha özgür düşünce içinde olalım. 3 milyon konuttan bahsediyoruz. 3 milyon konutun kullanılması teferruat. Onun yerine dışarıdaki tesislerden nasıl kazanç elde edileceği önemli” dedi. 

AYVALIK’TA YAKLAŞIK 60 BİN İKİNCİ KONUT VAR

‘Türkiye’de iç turizmin geliştirilmesi ve ikinci konutların turizme kazandırılması’ adlı proje çalışmasına göre Ayvalık İlçesi sınırları içinde 30.000 İK (İkinci konut) Küçükköy belde sınırları içinde 8975 adet yapı ve 5066 adet arsa, ve  Altınova belde sınırları içinde 20.000 İK olduğu resmi evraklarla tescil edilmiş bulunuyor.